
Door Pierre Oitmann
“Daar zijn de Galliërs”, zei één van de coaches van Kunstbende Limburg toen drie busladingen vol met Limburgse jongeren arriveerden in hartje Amsterdam voor het jaarlijkse Young Creators Festival. Gewapend met jeugdige bravoure, ontluikend talent, een zeer toegewijde aanhang en de onontkoombare Limburgse vlaggetjes laten de Kunstbende-deelnemers uit de meest zuidelijke provincie deze dag luid en duidelijk van zich horen.
De landelijke finaledag van het Kunstbende-traject start op zaterdagochtend in alle rust in Maastricht. Terwijl de rest van het land nog aan het ontwaken is, of zich half slapend nog een keer omdraait, stappen om 7:15 uur de eerste passagiers richting Amsterdam de bus in bij Stadion de Geusselt. Niet veel later verzamelen ook op de stations van Sittard en Tegelen tientallen medereizigers zich. Om de reis wat te veraangenamen, is er een kennisquiz met vragen over influencers, muziek en andere aanverwante onderwerpen.
Kunst laagdrempelig maken
In de bus die vanuit Sittard vertrekt, treffen we Floor Bons uit Born, die meedoet aan de categorie Content Creator en die met 19 lentes jong de oudste Limburgse deelnemer is. “Ik heb al een paar keer meegedaan aan Kunstbende, dus dit is niet mijn eerste jaar”, zegt Floor met een grote glimlach. Ze houdt zich in eerste instantie bezig met schilderen, maar ze is niet genomineerd voor de categorie Expo. “Mijn ‘hoofdding’ is eigenlijk Expo, maar ik maak filmpjes van mijn gemaakte kunst voor mijn social media, dus contentcreatie is een logisch vervolg van wat ik doe”, licht ze toe. “Maar ik maak bijvoorbeeld ook video’s van mijn dag. Ik zie het echt als twee losse dingen.” Met haar content heeft ze een duidelijke missie, dat in het verlengde van haar andere creatieve passie ligt. “Mijn doel is om kunst voor iedereen laagdrempelig te maken. Dat hoop ik te doen door de kijker mee te nemen en die barrière wat kleiner te maken, want vaak is het toch een grote stap voor mensen om naar kunst te gaan kijken.”
Op weg naar het grootste theater
Bij aankomst in Amsterdam trekken de circa tweehonderd meegereisde Limburgers te voet richting de Melkweg, de poptempel waar het Young Creators Festival plaatsvindt. De 14-jarige Xam Beckers uit Maastricht staat daar als eerste Limburger op de bühne, in de categorie Theater. Vol overgave en met een stevige dosis humor en zelfspot krijgt ze zowel de bezoekers als de juryleden moeiteloos aan het lachen met haar zelfgeschreven voordracht. “Ik schrijf echt er in me opkomt, daarom noemt mijn toneelleraar het een adhd-act”, vertelt Xam na afloop van haar optreden. “Het is heel veel en daar gaat de act ook over.” Ze vertelt dat ze nu al met een regisseur aan een solovoorstelling werkt. “Het ging opeens in een rollercoaster van dit naar dat”, zegt ze enthousiast. Over haar ambities is ze heel concreet. “Wat is het grootste theater van Nederland? Dáár wil ik later staan.” Als ze zo doorgaat, gaat dat zeker lukken, want aan het eind van de dag wordt Xam beloond met de tweede prijs in de categorie Theater.
Jongste dj
De jongste Limburgse deelnemer die tijdens het Young Creators Festival mag optreden is de pas 13-jarige dj Jayden Hoofs uit Geleen. Onder zijn artiestennaam DJ Jay-D laat de piepjonge plaatjesdraaier voor een dansende menigte zijn mixkunsten horen. In zijn dj-set horen we veel houseklassiekers uit de jaren ’90, dus van ver vóór zijn geboortejaar. Hij weet dat mensen die nummers graag horen. “Bekende hits van vroeger, dat slaat sowieso wel aan”, vertelt hij. Jayden zegt dat hij zijn skills geleerd heeft van zijn vader, die zelf ook dj is. “Hij draait ongeveer in dezelfde stijl als ik, maar wat meer retro-jump-achtig.” Dat dj’en is dus met de paplepel ingegoten en dat zie je ook als hij voor een volle zaal zijn ding doet. “Ik was eerst wel zenuwachtig, maar nadat ik twee tracks heb gedraaid, dan zakt het al langzaam, omdat ik dan meer in mijn element ben en met het publiek bezig ben.”
Goed voorbereid
De deelnemers op het Young Creators Festival komen uit alle windstreken, maar niemand heeft zoveel aanhang meegenomen als de band KeyCult uit Tegelen. Fans van de 17-jarige bandleden zijn allen gekleed in babyblauwe T-shirts. Als er een prijs was geweest voor publieksparticipatie, had deze ‘sekte’ die met vlag en wimpel gewonnen. “De hele zaal die meedoet, dat is natuurlijk supervet”, vertelt zanger Lars Broekman na afloop van het optreden, waarin hij de spontane ingeving kreeg om de jury een stukje mee te laten zingen. “Ik zag ze daar en dacht: zij mogen ook wel een keertje meezingen! Het pakte heel goed uit.” Lars zegt veel aan het Kunstbende-traject te hebben gehad. “Je leert echt hoe je naast muzikant ook artiest bent. Je maakt niet alleen muziek, maar je maakt connecties en zorgt dat je goed voorbereid op het podium staat.” Dát heeft KeyCult beslist onder de knie.
Jong en wijs genoeg
Wijsheid komt met de jaren, maar wie de voordracht van de uit Brunssum afkomstige Yana Wings in de categorie Taal ziet op het Young Creators Festival, zou niet zeggen dat deze taalkunstenares pas 15 is. “Vanaf jongs af aan word aan je gevraagd wat je later worden wil, terwijl mensen tegelijkertijd zeggen dat je je jeugd moet koesteren en dat staat zó haaks op elkaar”, zegt ze over het ontstaan van haar stuk. In een verstilde zaal draagt ze bevlogen haar tekst voor, helemaal uit haar hoofd. “Ik heb heel veel geoefend tijdens het hardlopen”, onthult ze. “De hele tijd in mijn hoofd die tekst herhalen en repeteren.” Dat we nog veel horen van Yana gaan horen, is evident. “Ik sta best veel op het podium. Er is een project in Heerlen met iets wat ik daar ga doen, maar daar mag ik nog niks over zeggen. En ik ben bezig met mijn eigen dichtbundel. Dus dat zijn allemaal heel leuke dingetjes.”
Op hetzelfde niveau
Het mooie aan het Young Creators Festival is om te zien hoe ver de verschillende creatieve disciplines uit elkaar liggen. Zo presenteren de boys van Lost Box Media de indringende en fraai gemaakte korte film … Ik?, waarin een belangrijk maatschappelijk thema wordt aangesneden, zonder het antwoord voor de kijker in te vullen. Aan de andere kant van het spectrum is er de Maastrichter dansgroep TwoPointO, bestaande uit elf jonge meiden, tussen de 14 en 17 jaar. “Het is lastig om allemaal synchroon te dansen, maar het is heel goed gegaan”, oordeelt danseres Lynn. “De belangrijkste feedback die we hebben gehad ging over onze gezichtsuitdrukking”, legt ze uit. “Bij tutting moet je heel serieus kijken en bij breakdance wat stoerder, wat blijer. Dat is lastig, omdat je zo gefocust bent om dan die gezichtsuitdrukking te veranderen. Onze leeftijden liggen ver uit elkaar, maar we zitten wel allemaal op hetzelfde niveau.”
Ecologische voetafdruk
In de categorie Fashion wordt Limburg door de pas 14-jarige Anna Heutmekers uit Sittard vertegenwoordigd. Het is geen reguliere catwalkshow waarbij kleding wordt getoond, maar een opvoering met een sociaal bewogen karakter. Het publiek ziet een aantal karakters uit verschillende tijdvakken, van de steentijd via de Industriële Revolutie tot het huidige internettijdperk, gehuld in witte outfits, die hun ecologische voetafdruk laten zien. Letterlijk een voetafdruk. “Ik wilde laten zien hoe groot het contrast is”, legt Anna uit. “Hoe beter het gaat met de mens, hoe slechter het gaat met de wereld.” Kunstbende heeft Anna aan het denken gezet over wat ze ‘later’ wil gaan doen. “Ik weet het nog steeds niet, maar het heeft wel geholpen. Ik vind presenteren ook superleuk om te doen. Ik kom er wel achter.”
Zonder context
Tussen alle wervelende optredens en opvoeringen door, kunnen bezoekers van het Young Creators Festival in alle rust de werken uit de categorie Expo bewonderen. De stukken van de 18-jarige Zara de Klerk uit Venray kenmerken zich door hun kleurcontrast en door het gebruik van karton en papieren servetten. Wat haar werken betekenen, laat ze liever aan de toeschouwers over. “Ik heb niet per se iets dat ik wil overbrengen of dat iemand moet weten”, geeft ze toe. “Soms is het jammer als daar een bepaalde context bij wordt gezocht en is het veel fijner is als dat onbesproken blijft.” Ze waardeert de aandacht voor haar werk wel heel erg. “Er is wel een bepaalde spanning opgebouwd door de sfeer”, vertelt Zara over de enthousiaste supporters die meegereisd zijn. Aan het slot van de finaledag krijgt Zara de tweede prijs in de categorie Expo uitgereikt, onder luid gejuich van alle aanwezige Limburgers. Trots op hun winnaars Zara en Xam keren de Limburgers verspreid over drie bussen moe maar voldaan weer nao ’t zuuje.
© Kunstbende Limburg